Adobe Illustrator in de conceptfase van design gebruiken?

Adobe Illustrator is van oudsher een softwarepakket dat garant staat voor het afleveren van uiterst nauwkeurig tekenwerk. Het werken met ankerpunten (vectoren) in plaats van pixels maakt het niet alleen mogelijk om je artwork te vergroten tot 64.000 procent, maar ook om lijnen te tekenen met een nauwkeurigheid van een honderdste millimeter. Dit zorgt er voor dat Illustrator uitermate geschikt is voor het tekenen van plattegronden, werktekeningen, standvormen en zelfs als input voor plotters en (laser) graveermachines.

Een goed voorbeeld hiervan is te zien in het textiel museum in Tilburg waar enthousiaste lieden graag demonstreren hoe een patroon kan worden gebrand in een vel papier. Deze lasersnijder kan bestanden gebruiken die getekend zijn met Illustrator.
Wanneer je het proces van ontwerpen bekijkt, valt vooral op dat Illustrator hierin vrijwel altijd pas in de uitvoerende fase wordt gebruikt. De fase waarin men er voor zorgt dat een eerder gemaakt concept vertaald kan worden naar drukwerk, textiel en vele andere vormen van media. Illustrator is daarmee in eerste instantie dus vooral een technisch tekenpakket. Kijken we echter naar de conceptfase van bijvoorbeeld het ontwerp van een logo; Hoe handig is het dan om Adobe Illustrator te gebruiken?

Brainstormsessie met creatieven en tekenaar

Laten we het verschil tussen de conceptfase en het uiteindelijk realiseren van een logo in Illustrator proberen te vergelijken met een brainstormsessie tussen een stel creatieven en een uitvoerende techneut. Een van de creatieven legt een bierviltje op tafel. De avond ervoor is er op de achterkant een logo-ontwerp getekend. Het viltje ziet er oud uit en ruikt nog naar bier. De gemaakte tekening is nog amper zichtbaar.

Creatief A: “Dit is mijn eerste idee”.
tekenaar: “…Het logo is niet erg duidelijk. De lijnen zijn onregelmatig en de blauw tinten zijn erg vaag…“.
Creatief A: “Het is slechts een concept”.

Met wat kunst en vliegwerk zet een van de creatieven het concept over op een velletje A4-papier. Hij maakt een schets met een potlood. En de discussie gaat als volgt:
Creatief A: “Ik denk dat de ronde vormen van het logo een zacht gevoel geven aan het product waarop we het willen drukken”.
Creatief B: “Dat kan zeker, we zouden ons ook kunnen focussen op het gebruik van pasteltinten. Laatst zag ik een heel aardig pallet in een foto op Instagram”.
Tekenaar: “… Het artwork is veel te grijs, dat blijft niet overeind in de schappen. En de ronding van het logo sluit niet op elkaar aan…”.
Creatief A: “ Het is een concept.”.

Creatief A pakt een dikke marker en kalkt een aantekening op het A4’tje.
Creatief A: “Als we het beeldmerk iets verder naar boven schuiven en wat extra interlinie creëren tussen de slogan, dan krijgt de uitstraling een wat luxer gevoel”.
Tekenaar: “… De lijndikte van deze zwarte lijn komt niet overeen met dat van het potlood…”.
Creatief B: “Het is nog maar een concept!!”.

De tekenaar pakt het A4’tje op, kijkt er wat bedenkelijk naar en zegt vol verbazing “Maar dit is een A4’tje? Het etiket heeft een compleet andere afmeting! Ik keur dit af want dit is veel groter dan de verpakking waar het op moet komen…”.
Alle creatieven: “HET IS EEN CONCEPT!!!”.
De toon is gezet en de sessie gaat hierna alleen nog maar bergafwaarts.

Is Illustrator dan alleen te gebruiken voor de technische uitvoering van een concept?

We kunnen Adobe Illustrator wel heel goed vergelijken met de technische uitvoerder die als een stoorzender tussen de creatieven en het concept in zit. Ondanks de toevoeging van het Bristle Brush gereedschap zit snel schetsen nou eenmaal niet in het DNA van Illustrator.
Illustrator is in eerste instantie bedoeld om het uiteindelijke ontwerp te maken. Hiervoor geeft het je veel gereedschappen en instellingen die niet handig zijn voor het schetsen van een concept. Voor je het weet ben je als ontwerper geen snelle schetsen voor het concept aan het maken, maar meer de technische uitvoering van het uiteindelijke artwork. Het creatieve brein van de ontwerper met de stroom van creatieve gedachten wordt doorlopend opgehouden door de technische barrières van de gereedschappen die feitelijk nog niet van belang zijn.

Illustrator als concept tool

Voor het maken van een concept is het dus zonder twijfel beter om gebruik te maken van pen en papier of Adobe Photoshop met een digitaal tekenpen. Zelf draag ik altijd een pen papier met mij mee, maar bierviltjes volstaan ook in het geval van hoge creatieve nood. Hiermee lijkt een rol voor Illustrator in het conceptproces dus eigenlijk niet te bestaan. Maar niets is echter minder waar.
Misschien ligt het maken van de eerste stappen in het ontwikkelen van een logo niet in het straatje van Illustrator, maar het maken van variaties op een thema is een van zijn sterkste kanten. Een paar voorbeelden;

Recolor Artwork

Goede kleurcombinaties bij elkaar zoeken voor je ontwerp blijft lastig. Zeker wanneer je de klant verschillende kleurversies van het ontwerp wilt presenteren. We kennen natuurlijk de kleurharmonieën zoals bepaald door historische figuren als Johannes Itten. In Illustrator kunnen de Color Themes en Color Guide je al aardig helpen om goede kleurcombinaties te vinden. Wanneer je echter een bestaand artwork hebt lijkt het in eerste instantie lastig om daar kleurvariaties van te maken.
Illustrator geeft je de mogelijkheid om een onderdeel van je artwork te selecteren en daarna de kleur ervan te veranderen. Als een artwork meer dan één kleur bevat, wat meestal het geval is, dan is dit best wel een tijdrovende klus. En vooral een die de creativiteit doet smoren. Je zou het liefst alle verschillende kleuren in een ontwerp op een slimme manier tegelijk willen kunnen veranderen. Dit is precies wat de functie Recolor Artwork doet.
In een kleurencirkel zie je alle gebruikte kleuren van het artwork. Hiermee kun je on-the-fly individuele kleuren of allemaal tegelijk aanpassen. Zeker in combinatie met eerder gemaakte kleurengroepen geeft dit je een immense vrijheid om te experimenteren. Je ontdekt tal van uitkomsten waar je in eerste instantie niet aan zou hebben gedacht.

Tracing

Een ander hulpmiddel is de mogelijkheid om bestaande afbeeldingen (zowel foto’s als tekeningen) te laten overtrekken. Feitelijk zetten we op deze manier een bitmap-afbeelding (afbeelding van pixels) om naar een vector-bestand (afbeelding opgebouwd uit berekeningen). Dit proces heeft als nadeel dat we detail uit de afbeelding kunnen verliezen. De positieve kant is dat we kunnen bepalen op wat voor manier de afbeelding wordt vereenvoudigd en hoeveel kleuren er mogen worden gebruikt.
En achteraf kunnen we natuurlijk deze kleuren weer aanpassen met de eerder genoemde “Recolor Artwork” methode.

Spelen met penselen

Penselen worden in Illustrator niet alleen gebruikt voor het maken van lijnen. Veel belangrijker zijn de penseelstijlen. Deze zijn in Illustrator niet alleen te gebruiken op het penseel, maar ook op ieder ander stuk gereedschap dat een vorm of lijn maakt. Dit maakt het penseel in Illustrator een compleet ander beest, dan wat we gewend zijn van de kwasten in bijvoorbeeld Adobe Photoshop of Corel Painter.
De penseelstijlen kunnen worden gebaseerd op bestaand artwork. Zo kunnen we bijvoorbeeld een tekening maken van een rits, touw of een ketting. Deze kunnen we vervolgens omzetten naar een penseel en daarna vrij vervormen. Het vrij kunnen manipuleren van complex artwork geeft al snel het gevoel dat je ongelimiteerd kan experimenteren met vormen en compositie. Penselen zijn zonder twijfel een bijzonder krachtig stuk gereedschap wat zelfs door geoefende Illustrator gebruikers vaak wordt onderschat.

Symbolen

Een variatie op het penseelgereedschap zijn de symbolen. Symbolen zijn objecten welke verbonden zijn aan een origineel stuk artwork. Zodra het origineel wordt aangepast veranderen de symbolen (klonen) ook. Het concept achter symbolen is niet uniek voor Adobe Illustrator. In de digitale wereld kennen we het principe onder vele diverse namen zoals instances, clones, sprites, childs, etc. Het grote voordeel van het gebruik van symbolen is dat het zeer efficient is in geheugen. Ook wanneer je er veel van gebruikt. En dan hebben we het niet over een paar stuks maar rustig honderden. In Illustrator hebben we de mogelijkheid om symbolen te genereren met een spuitbus.
Laten we zeggen dat je een stuk artwork zou willen maken met dwarrelende sneeuwvlokken. Het schetsen van een dergelijk stuk artwork zou met de hand veel tijd kosten. In Adobe Illustrator kan het echter worden gemaakt in enkele minuten met symbolen. Je tekent een sneeuwvlok, maakt er een symbool van en tekent een sneeuwbui met de spuitbus.
Een ander groot voordeel van het gebruik van symbolen is dat je achteraf het originele artwork waar het symbool naar refereert kunt veranderen. Zo kun je het artwork van sneeuwvloksymbool omzetten naar een bijvoorbeeld een regendruppel. Dit betekent dat de sneeuwbui eenvoudig kan worden omgezet naar een regenbui.

Adobe Illustrator vlak na de eerste conceptfase

Met genoemde gereedschappen kan Adobe Illustrator een concept behoorlijk sturen en verder helpen, mits er al een beginontwerp is. Laat je echter niet verleiden tot het perfectioneren van het concept in het begin van het designproces. Als je dit moeilijk vindt, zet dan desnoods een eierwekker voor hoe lang je aan een stuk artwork mag zitten.
Werk ook niet alleen. Door de bomen zie je al snel het bos niet meer. Houd brainstormsessies met mensen die nog niet eerder met je concept in aanraking zijn geweest. Mensen die op afstand van een project staan geven vaak een compleet andere input dan mensen die er al tijden bij betrokken zijn.
Mocht je zelf onderdeel zijn van een creatieve brainstorm, probeer dan nooit een concept direct af te schrijven. Geef zoveel mogelijk opbouwende kritiek. Het Nederlandse Poldermodel waarbij ideeën vooral worden neergesabeld in plaats van uitgewerkt is dodelijk voor de eerste fase van creatieve ontwikkeling.
Geen idee is belachelijk tot het tegendeel is bewezen. En zelfs dan kan het belachelijke idee een springplank zijn naar een nieuw concept wat anders nooit gevonden zou worden.

Wil je alles weten over de mogelijkheden van Illustrator? Volg de online training Snel aan de slag met Adobe Illustrator en maak zelf de mooiste ontwerpen en Illustraties.